Ruis essentieel voor goede muziek

Stop met streven naar de perfecte geluidsopname. Hiervoor pleit Melle Kromhout, die op donderdag 16 maart promoveert aan de Universiteit van Amsterdam. Hij onderzocht wat ruis is en welke rol ruis en geluidsvervorming spelen in de muziek. Kromhout: ‘Ruis bij geluidsopnames lijkt misschien slecht, maar het is wat muziek mooi maakt. Wat het menselijk maakt.’

Al sinds Edison in 1877 de geluidsrecorder uitvond, streeft de muziekindustrie naar het ultiem zuivere geluid. ‘Ruis en vervorming door opnametechnologieën moet te allen tijden worden vermeden, gereduceerd of weggeknipt, zo luidt het devies’, vertelt Kromhout. Zie het als een volledige weergave van de werkelijkheid, legt hij uit, ‘het vangen van de tijd.’

Kromhout noemt deze volledige weergave de mythe van perfecte getrouwheid. Zijn onderzoek raakt hiermee aan het filosofische domein. ‘Ik zie het streven naar de perfecte geluidsopname als de grote menselijke droom, het beheersen van tijd en ruimte om sterfelijkheid tegen te gaan.’ Maar dat is dus een mythe, aldus Kromhout. Hij introduceert het concept van ruisresonantie in geluidsreproducties: de onvermijdelijke aanwezigheid van ruis.

Het zuivere geluid zal dan ook altijd een utopie blijven. ‘Apparatuur voegt altijd iets toe aan hoe een opname klinkt. In de theorie is dat iets slechts, in de praktijk zie je juist dat muzikanten en geluidstechnici het gebruiken. Ze kiezen voor een bepaalde microfoon omdat die net dat lekkere warme geluid geeft, bijvoorbeeld.’

Literatuur over ruis in muziek focust echter vaak alleen op de negatieve kant van ruis, ondervond Kromhout. ‘Dat vind ik onbevredigend. Een beperkte visie. Voor mij is ruis ook een vorm van schoonheid, het prikkelt.’ Ruis, zo besluit hij zijn betoog, is dan ook essentieel voor goede muziek.